gerçekleşecektir. Nitekim, “Şu çürümüş kemikleri kim diriltecek?” diyenlere cevap olarak, “De ki, onları ilk defa yaratan diriltecektir.” buyrulması23 dirilişin hem ruh hem de beden ile birlikte gerçekleşeceğini göstermektedir.
Âhiret hayatında dirilişten sonraki merhale “haşir” ve “mahşer”dir. Kıyamet gününde yeniden diriltilen bütün insanların hesaba çekilmek üzere bir meydana sevk edilip toplanmasına “haşir”, toplanılacak yere de “mahşer”, “mevkıf” veya “arasat” denir.
Kur"ân-ı Kerîm"de haşir ayrıntılı olarak anlatılmaktadır. Kur"an, insanların ve cinlerin hesaba çekilmek için haşredileceklerini haber vermektedir.24 Ayrıca bütün insanların bir araya toplanacakları bir günden ve o günün aldananların ortaya çıkacağı bir gün olacağından,25 Allah"ın bütün insanları bir gün kadar kısa hissettikleri bir zaman içerisinde bir araya getireceğinden,26 huzurunda toplayacağından27 bahsetmektedir. O gün yer yarılacak, insanlar süratle kabirlerinden çıkarak çekirgeler gibi kendilerini çağırana doğru koşacak,28 herkesin yanında, biri yaptıklarına şahitlik etmek, diğeri de onu mahşere götürmekle görevli iki melek bulunacak,29 kimsenin bir başkasına faydası veya zararı dokunamayacaktır.30 O gün, günahkârların gözlerinin korkudan gömgök olacağı,31 âmâ, dilsiz, sağır olacakları, yüzüstü sürünecekleri,32 suya koşan develer gibi susayacakları,33 zincire vurulup katrandan gömlek giydirilecekleri34 ve bu hâlde haşredilecekleri âyetlerde bildirilmektedir.
Hadislerde de haşrin şekli, inanç ve amelleri değişik olan insanların haşir esnasındaki durumları hakkında çeşitli bilgiler verilmektedir. Allah Resûlü haşir esnasında insanların yalınayak, çıplak ve sünnetsiz olacaklarını,35 insanların kendi dertlerini ve sıkıntılarını düşünmekten birbirlerine bakamayacaklarını,36 kiminin binitli, kiminin yaya, kiminin de yüzüstü sürünerek mahşer yerinde toplanacaklarını haber vermiş,37 sahâbe-i kirâmın, “Ey Allah"ın Resûlü! Yüzüstü nasıl yürüyecekler?” diye sormaları üzerine de, “Onları ayakları üzerinde yürütmeye kadir olan (gücü yeten) Allah, yüzleri üstünde de yürütmeye kadirdir.” 38 buyurmuştur.
Allah Resûlü ilk olarak haşredilecek kişinin kendisi olacağını39 ifade etmiş, insanların dünya hayatında yapıp ettiklerine göre farklı şekillerde haşr edileceklerini bildirmiştir. O gün haşrolunan insanlardan bir kısmı Allah"ın arşının gölgesinde barınacak,40 diğer bir kısmı ise ağız ve kulak hizasına kadar ter içerisinde kalacaktır.41 Başka bir hadiste de insanların üç grup hâlinde; birinci grubun binek üzerinde karnı tok ve giyinmiş;
