i. Genel İlke ve Esaslar
ii. Hadis Metinleri Bağlamında Özel İlke ve Esaslar
iii. Metin Dışındaki Unsurlarla ilgili İlke ve Esaslar
iv. Hadislerin Ana Konularını Dikkate Almak

i. Genel İlke ve Esaslar

Hadislerin İslâm"ın Bütünlüğü İçerisinde Okunması, Anlaşılması ve Değerlendirilmesi

Hadisleri sağlıklı bir şekilde anlamanın temel ilke ve esası, "din", "vahiy", "Kur"an", "peygamberlik" ve "sünnet" bütünlüğü içerisinde sağlıklı bir sünnet-hadis anlayışına sahip olmaktır. Şüphesiz İslâm dininin bilgi kaynaklarını teşkil eden temel dinî metinler içerisinde hadisler, en önde gelen metinlerdir ve çok önemli bir yer tutar. Ancak hiçbir hadis, dinî metinler içerisinde, diğerlerinden bağımsız müstakil bir metin değildir. Zira her hadis, "sünnet" olarak adlandırılan ve Hz. Peygamber"in örnek yaşantısını ifade eden bütünün sözlü veya yazılı parçasıdır. Sünnet ise, peygamberliğin zorunlu sonucudur. Bir peygamberi herhangi bir insandan ayıran en önemli husus, Allah"tan vahiy almasıdır. Kur"an, İslâm"ın yegâne mukaddes kitabıdır. Dolayısıyla hadisleri Kur"an ile birlikte düşünmek ve bütüncül olarak ele almak hadislerin anlaşılması için hayatî önemi haizdir. Bu bağlamda hadisler, İslâm"ın genel esasları ile dinin genel çerçevesi, vahiy, peygamberlik, sünnetin genel esasları, İslâm dininin Allah, âlem, varlık, bilgi, ahlâk ve insan tasavvuruyla iç içe geçmiş bir anlam ilişkisine sahiptir. Bu nedenle hadisler, ancak bu bütünlük içerisinde okunduğunda sağlıklı bir anlama mümkün olabilir.

Hadisleri Kur"ân-ı Kerîm ile Birlikte Ele Almak

Bir hadisi anlamaya çalışırken ve değerlendirirken göz önünde bulundurulacak ilkelerden birisi de, o hadisin Kur"an"la birlikte ele alınmasıdır. Hadiste ifade edilen hususlar, öncelikle Kur"an"ın sarih/açık âyetleriyle veya geneliyle karşılaştırılır ve hadis, Kur"an"ın bütünlüğü açısından ele alınır. Allah"tan gelen vahyi insanlara ulaştırmak için elçi seçilen Hz. Peygamber, hiç kuşkusuz Kur"an"ı en doğru biçimde anlayan ve ve uygulayan kişidir. Bu nedenle ilkesel olarak Kur"an ile hadisler arasında bir çelişki ve aykırılıktan söz edilemez. İmam-ı A"zam Ebû Hanîfe"nin ifadesiyle, "Allah"ın