Hadislerle İslâm Cilt 3 Sayfa 187

Allah"tan hep hayırlı olanı istemesi gerektiğine vurgu yapmasının yanı sıra hayırlı bir eşe ve salih evlâtlara sahip olmanın, aile saadeti anlamına geldiğini göstermesi açısından dikkat çekicidir. Yine Hz. Ömer"in Mekke valisi olan Nâfi" b. Abdülhâris19 tarafından nakledilen bir rivayette Hz. Peygamber, iyi komşuya sahip olmayı da eklemiş ve “İyi bir komşu, rahat bir binek ve geniş bir ev kişinin mutluluğundandır.” 20 buyurmuştur.

Rivayetin sonunda geçen “geniş ev” tabiri ile insanın temel ihtiyaçlarından olan barınma ihtiyacına vurgu yapılmaktadır. Zira geçimin yarısı barınma ile ilgilidir. Bu sebeple ihtiyacı karşılayacak şekilde güzel bir eve sahip olmak bir mutluluk vesilesidir. Kişinin durumuna uygun bir bineğe sahip olması, onun temel ihtiyaçlarını karşılaması açısından bir mutluluk vesilesidir. Güzel ahlâklı bir komşu, kişinin güvenilir bir çevrede yaşaması açısından çok önemlidir ve bir mutluluk vesilesidir. Belki de bu durumu en güzel “Ev alma, komşu al” atasözü anlatmaktadır. Hz. Peygamber, yukarıdaki hadislerde özellikle hiçbir insanın hayatı boyunca kendisinden müstağni kalamayacağı hususları ifade etmiştir. Güzel bir ev, uygun bir binek ve iyi bir komşuya sahip olmak, kısacası bütün bu sayılanlar, başka bir gaye için değil, ancak ve ancak İslâm toplumunun en güzide kurumu olan ailenin huzur ve mutluluğu içindir.

Hz. Peygamber"in hadislerine göre, tevbe etmeyi ihmal etmemesi kaydıyla uzun bir ömür sürmesi de kişiye verilmiş bir mutluluktur. Çünkü bu, kişiyi âhirette de mutlu kılacaktır. Sahâbenin büyüklerinden ve bilginlerinden olan Câbir b. Abdullah"tan nakledildiğine göre, Hz. Peygamber, “Ölümü istemeyin. Zira can vermek (sekerâtü"l-mevt) çok zordur. Kişinin ömrünün uzun olması ve Allah"ın insana, tevbe ile kendisine yönelme imkânı vermesi onun için mutluluktur.” 21 buyurmuştur.

Evet, Allah"a karşı iyilik, takva ve keremle geçen bir ömür, elbette, imrenilmesi gereken bir ömürdür. Böyle bir kimse âhirette de mutlu olacaktır. Allah"a karşı isyan, bedbahtlık ve kötülüklerle geçen bir ömür de şekâvet içerisinde geçirilen bir ömürdür. Ve böyle bir kimse âhirette de bedbahtlardan olacaktır. İkinci halife Hz. Ömer"in oğlu Abdullah"ın rivayet ettiğine göre, Hz. Peygamber, Mekke"nin fethi gününde insanlara şöyle bir konuşma yapmıştır: “Ey İnsanlar! Allah sizden câhiliye gururunu ve atalarla övünme âdetini gidermiştir. İnsanlar iki gruptur: İyi, takva sahibi, Allah katında değerli kişi ve günahkâr, bedbaht Allah katında değersiz kişi. İnsanlar, Âdem"in çocuklarıdır ve Allah Âdem"i topraktan yaratmıştır.Allah şöyle

    

Dipnotlar

19 EÜ5/284 İbnü’l-Esîr, Üsdü’l-gâbe, V, 284.

نافع بن عبد الحارث نافع بن عبد الحارث بن حبالة بن عمير بن غبشان - واسمه الحارث - بن عبد عمرو بن بوي بن ملكان بن أفصى الخزاعي (ص. 284) نسبه كلهم إلى خزاعة وساقوا نسبه إلى ملكان وهو أخو خزاعة وأخو أسلم ويقال لبعض ولده : خزاعي لقلة بني ملكان فنسبوا إلى خزاعة ولنافع صحبة ورواية واستعمله عمر بن الخطاب رضي الله عنه على مكة والطائف وفيهما سادة قريش وثقيف وخرج إلى عمر واستخلف على مكة مولاه عبد الرحمن بن أبزى فقال له عمر : استخلفت على آل الله مولاك . فعزله واستعمل خالد بن العاص بن هشام وكان نافع من فضلاء الصحابة وكبارهم وقيل : أسلم يوم الفتح وأقام بمكة ولم يهاجر روى عنه أبو سلمة وحميد وأبو الطفيل أخبرنا أبو ياسر بن أبي حبة بإسناده عن عبد الله بن أحمد قال : حدثني أبي قال : أخبرنا وكيع عن سفيان عن حبيب بن أبي ثابت عن حميد بن عبد الرحمن ومجاهد عن نافع بن عبد الحارث قال : قال رسول الله صلى الله عليه و سلم من سعادة المرء المسكن الواسع والجار الصالح والمركب الهنيء روى عنه أبو سلمة بن عبد الرحمن : أن النبي صلى الله عليه و سلم دخل حائطا من حوائط المدينة فجلس على قف البئر فجاء أبو بكر يستأذن فقال - فيما أعلم - لأبي موسى : ائذن له وبشره بالجنة ثم جاء عمر يستأذن فقال : ائذن له . وبشره بالجنة ثم جاء عثمان يستأذن فقال ائذن له . وبشره بالجنة وسيلقى بلاء وأنكر الواقدي أن يكون لنافع بن عبد الحارث صحبة وقال : حديثه هذا عن أبي موسى الأشعري عن الني صلى الله عليه و سلم أخرجه الثلاثة (ص. 285)

20 HM15446 İbn Hanbel, III, 408

حَدَّثَنَا وَكِيعٌ عَنْ سُفْيَانَ عَنْ حَبِيبِ بْنِ أَبِي ثَابِتٍ حَدَّثَنِي جَمِيلٌ أَخْبَرَنَا وَمُجَاهِدٌ عَنْ نَافِعِ بْنِ عَبْدِ الْحَارِثِ قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ مِنْ سَعَادَةِ الْمَرْءِ الْجَارُ الصَّالِحُ وَالْمَرْكَبُ الْهَنِيءُ وَالْمَسْكَنُ الْوَاسِعُ EM457 Buhârî, el-Edebü’l-müfred, 162. حدثنا أبو نعيم وقبيصة قالا حدثنا سفيان عن حبيب بن أبى ثابت عن خميل عن نافع بن عبد الحارث عن النبي صلى الله عليه وسلم قال : من سعادة المرء المسكن الواسع والجار الصالح والمركب الهنى

21 HM14618 İbn Hanbel, III, 333.

حَدَّثَنَا أَبُو عَامِرٍ وَأَبُو أَحْمَدَ قَالَا حَدَّثَنَا كَثِيرُ بْنُ زَيْدٍ حَدَّثَنِي الْحَارِثُ بْنُ يَزِيدَ قَالَ أَبُو أَحْمَدَ عَنِ الْحَارِثِ بْنِ أَبِي يَزِيدَ قَالَ سَمِعْتُ جَابِرَ بْنَ عَبْدِ اللَّهِ يَقُولُ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ لَا تَمَنَّوْا الْمَوْتَ فَإِنَّ هَوْلَ الْمَطْلَعِ شَدِيدٌ وَإِنَّ مِنْ السَّعَادَةِ أَنْ يَطُولَ عُمْرُ الْعَبْدِ وَيَرْزُقَهُ اللَّهُ الْإِنَابَةَ