Hz. Peygamber"i görmüş, onunla uzun süre birlikte yaşamış pek çok sahâbî onun fizikî özellikleri, kişiliği ve mîzacı hakkında sonraki nesillere birçok mâlûmat bırakmışlardır. Ancak bu sahâbîlerden birisi var ki, Efendimizin kişiliğini ve dış görünümünü, onu ilk görüşünün akabinde veciz bir biçimde anlatmıştır. Asıl adı Âtike bnt. Hâlid olan bu hanım sahâbî, daha çok künyesiyle, Ümmü Ma"bed el-Huzâiyye olarak bilinmektedir. Mekke"nin fethi esnasında şehid olan sahâbî Hubeyş (veya Huneys) b. Hâlid"in kızkardeşi1 olan Ümmü Ma"bed, Mekke ile Medine arasındaki bir yerde, kavminden biraz uzakta yaşardı. Olgun şahsiyetiyle tanınan, sözüne itimat edilen, akıllı ve iffetli bir hanımdı. Aynı zamanda çok cömertti. Uzun yıllar, “Ümmü Ma"bed"in Çadırı” diye nam salmış2 çadırının dışına çıkar, çölden gelen geçenlerin yiyecek ve içecek ihtiyaçlarını karşılamak üzere beklerdi. İşte böyle bir günde Resûlullah Efendimiz, yâr-ı ğâr Hz. Ebû Bekir ile onun hizmetçisi Âmir b. Füheyre ve yol kılavuzları Abdullah b. Ureykıt, Mekke"den Medine"ye hicretleri esnasında yiyecek ihtiyaçları için Ümmü Ma"bed"in çadırına uğradılar. Allah Resûlü ona, “Et var mı?” diye sorunca Ümmü Ma"bed, ona sütlü bir koyun getirdi. Ancak Hz. Peygamber bunu kabul etmedi. Resûlullah (sav) çadırın yakınında çelimsiz bir koyun gördü ve onun durumunu sordu. Ümmü Ma"bed de, “O, çobanın sürüye katmadığı, süt vermeyen, çelimsiz bir koyundur.” dedi. Allah"ın Elçisi, onu sağıp sütünü içmek istediğini söyledi. Derken koyun getirildi. “Ey Allah"ım! Bu koyunu bereketli kıl!” diye dua eden Resûlullah (sav) sütü sağmaya başladı ve oradaki herkes o sütten kana kana içti. Nihayet Hz. Peygamber yol arkadaşlarıyla beraber oradan ayrıldı. Çok geçmeden Ümmü Ma"bed"in eşi Ebû Ma"bed geldi. Süt dolu kabı görünce şaşırdı ve o sütün nereden geldiğini sordu. “Ümmü Ma"bed, “Mübârek bir zât uğradı şöyle şöyle yaptı.” diyerek olan bitenleri ona anlattı. Ebû Ma"bed, “Vallahi o, Kureyş"in peşinde olduğu kişidir.” dedi ve onu detaylıca tarif etmesini istedi. Bunun üzerine Ümmü Ma"bed, Sevgili Peygamberimizi (sav) şöyle anlattı: “O, tertemiz görünümlü ve latîf birisiydi; yüzü aydınlıktı. Vücut yapısı güzeldi. Güleryüzlüydü. Ne şişman ne de zayıftı. Çok uzun boylu ve siyah tenli değildi. Beyaz tenliydi. Güzel ve ahenkli bir görünüme sahipti.
