Mekke toplumunun bireyleri, ataları Hz. İbrâhim"in dinine olan sadakat ve bağlılıklarını yitirmiş; onun yerine putlara tapınmayı ve putları için icat ettikleri çeşitli uygulamaları din edinmişlerdi. Bununla birlikte o toplumda sayıları az da olsa putlara tapınmaktan korunmaya çalışan insanlar vardı. Allah Resûlü"nün cennetle müjdelediği büyük sahâbî Saîd b. Zeyd"in1 babası Zeyd b. Amr b. Nufeyl bunlardan biriydi. Allah Resûlü"ne henüz vahiy ve peygamberlik görevi verilmemişti. Bir gün Hz. Muhammed ile Zeyd, Mekke"nin Beldah vadisinde verilen bir yemeğe katılmışlardı. Tıpkı Hz. Muhammed (sav) gibi Zeyd de kendisine ikram edilen yiyecekleri yememiş ve Kureyşlilere, “Ben sizin putlarınız adına kestiğiniz hayvanların etinden yemem. Ben ancak Allah adına kesilenlerden yerim.” diyerek ikramı reddetmişti. Bununla da kalmamış, onlara, “Koyun, Allah"ın yarattığı bir hayvandır. Allah onu yaratmış ve faydalanması için gökten yağmur yağdırmış, yerden de gıdasını bitirmiştir. Sonra siz bu hayvanı Allah"tan başkası adına kesiyorsunuz!” demişti.2 Zeyd, öteden beri Kureyş"in bu tür âdetlerine karşı çıkar ve onları yaptıkları bu müşrikçe davranışları sebebiyle ayıplardı. Müşriklerin kız çocuklarını diri diri toprağa gömmelerine mani olmaya çalışırdı.3 Ancak o, Resûl-i Ekrem"in peygamberliği dönemine yetişemeden vefat etmişti. Allah Resûlü, Zeyd"in bu hakperest tutumu sebebiyle daha sonraki zamanlarda onu hayırla yâd etmiş, “Allah ona mağfiret etsin, o İbrâhim"in dini üzere vefat etti.” 4 buyurmuş ve kıyamet günü onun tek başına bir ümmet olarak diriltileceğini belirtmişti.5
İslâmiyet"ten önce Arap yarımadasında Hz. İbrâhim"in dini üzere yaşamaya çalışan insanlar vardı ki bunlara hanîf deniyordu. Putlara tapmaktan yüz çevirip Allah"ın dinine döndükleri için Hz. İbrâhim ve onun yolundan gidenler, “meyleden, yönelen” anlamına gelen “hanîf” ismiyle adlandırıldılar.6 Hanîfler, kitabı ve belirli ibadet şekilleri olan düzenli bir dinin mensupları değillerdi. Daha ziyade toplumdan kendilerini soyutlayarak tevbe ve duaya dayalı bir zühd hayatı yaşıyor7 ve Hz. İbrâhim"den kalan sünnet olma, haccetme, cünüplükten arınmak için gusletme,8 putlar için kurban edilen hayvanların etini yememe ve şarap içmeme gibi bazı gelenekleri uyguluyorlardı. Genelde okuma yazma bilen, eğitimli, Ehl-i