devam ediyoruz ki? Çünkü vaktiyle biz, onunla (bizim zayıf düştüğümüzü söyleyen) müşriklere karşı güç gösterisi yapardık, (güçlü) görünmek isterdik. Halbuki Yüce Allah onları helâk etmiştir.”demiş ancak hemen ardından, “Ama biz, Hz. Peygamber"in yapmış olduğu bir şeyi terk etmek istemeyiz.” diye eklemiştir.24
Tavafın başlama noktasını göstermek gibi pratik bir faydası da bulunan Hacerülesved (Kara Taş) ise Rabbimizle ahdimizi yenilemenin sembolik bir işaretidir. Hacerülesved"in menşei, tarihçesi, mahiyeti ve mânevî değeri hakkında, bir kısmı sembolik anlam taşıyan çok sayıda rivayet vardır. Bu rivayetlerde umumiyetle Hacerülesved"in aslında sütten daha beyaz iken insanların günahları yüzünden karardığı, cennetten indirildiği anlatılır.25 Allah kıyamet günü Hacerülesved"i mahşer yerine getirecek, onun, göreceği iki gözü, konuşacağı bir dili olacak ve kendisini selâmlayanlara şahitlik yapacaktır.26
Yine bazı rivayetlerde Hacerülesved"i selâmlama, Allah"a vermiş olduğu ahdi ifa etme ve Rahmân ile musâfaha gibi algılanmaktadır.27 Müslüman, ruhlar âleminde verdiği kulluk sözünü,28 amelleriyle ortaya koyduğu iman akdini, bu defa Beytullah"ta Hacerülesved"i selâmlayarak hem yineler hem güçlendirir. Burada asıl olan taşın kendisi değil, onu selâmlamanın sembolik anlamı ve Hz. Peygamber"in örnek davranışıdır. Hz. Peygamber, müsaitse Hacerülesved"i öper,29 değilse elindeki baston ile selâmlayarak tavafa başlardı.30 O, güçlü kuvvetli birisi olan Hz. Ömer"i, zayıf bünyeli kimselere eziyet verebileceği gerekçesiyle, Hacerülesved"i öpmek için izdihama karışmaması konusunda uyarmış, eğer boş ise istilâm etmesini, aksi takdirde tehlîl ve tekbir ile geçmesini söylemişti.31 Nitekim bir defasında Hz. Ömer Hacerülesved"e seslenerek,“Biliyorum ki sen bir taşsın. Ne zarar verirsin, ne de fayda! Eğer, Resûlullah"ın sana dokunduğunu görmeseydim sana el sürmezdim.” demiş ve eliyle dokunarak onu selâmlamıştır.32 Diğer sahâbîler de Hacerülesved"i selâmlarken, “Allah"ım, sana inanarak, Kitabını ve Peygamberinin sünnetini tasdik ederek/Peygamberinin sünnetine uyarak.” derler ve öyle selâmlarlardı.33
Tavaf sonrasında İbrâhim makamının yakınında iki rekât namaz kılınır. Bu namaz, Hz. Ömer"in “Yâ Resûlallah! Keşke Makâm-ı İbrâhîm"i namazgâh edinsen de (orada) namaz kılsak?” demesi üzerine34 Yüce Allah"ın indirdiği, “Siz de İbrâhim"in makamından kendinize bir namaz yeri edinin!” 35 emrinin bir gereğidir. Kâbe kapısının birkaç metre karşısında