kadınların özel hakkı olan mehrin erkek tarafından verilmesinin gerekli olduğunu da bildirerek41 kadınların sosyal haklarının teminat altına alınmasını sağlamıştır. Elbette bu maddî hakların yanı sıra kadınlar saygı ve merhamet görme, bedenen ve ruhen desteklenme, ilgi ve sevgi bulma gibi mânevî haklarına da Peygamberimizin öğretileri ile kavuşmuşlardır.
Ailenin süsü olan42 çocukların da şüphesiz hakları vardır. Yüce Mevlâ, çocukların doğumdan itibaren bakılıp büyütülme hakkının olduğunu bildirmiştir.43 Allah Resûlü bir aile reisine, “Çocuğunun senin üzerinde hakkı var.” 44 buyururken de bunu kastetmiştir. Çocuklar ailedeki kardeşleriyle eşit imkânlara sahip olma,45 korunup gözetilme,46 dinî âdâb ve terbiye ile büyütülme hakkına da sahiptirler.47
Aile içinde bu haklara sahip olan çocuklar da anne babalarına karşı sorumluluk içinde olurlar. Gerçi Resûl-i Ekrem"in de ifade buyurduğu gibi, “Bir evlâdın anne ve babasının hakkını ödemesi gerçekten zordur.” 48 Ama yine de Peygamber Efendimiz anne babaya iyilikte bulunmayı ve onlara karşı saygısızlıktan sakınmayı ısrarla tavsiye ederek ebeveynin haklarına dikkat çekmiştir.49 Çünkü, “Rabbin hoşnutluğu anne babanın hoşnutluğuna, O"nun öfkesi ise anne babanın öfkesine bağlıdır.” 50
Anne baba dışındaki akraba haklarına da gerekli hassasiyet gösterilmelidir. Çünkü Allah Resûlü bu konuda, “Allah"a ve âhiret gününe iman eden kimse akraba ilişkilerini sürdürsün.” 51 buyurmuştur. Yine akrabası kendisine iyililik yapmayı kestiği hâlde onlara iyilik yapmaya devam eden kişileri öven52 ve “Akrabalarla ilişkiyi kesen kimse cennete giremez.” 53 buyuran Sevgili Peygamberimiz, konunun ne kadar önemli olduğunu vurgulamıştır.
Kişiye ailesinden sonra en yakın olan komşuların hakları da unutulmamalıdır. Resûlullah (sav), “Allah"a ve âhiret gününe iman eden kişi, komşusuna eziyet etmesin.” 54 buyurarak bu hakkın Müslüman için vazgeçilmez olduğunu belirtmiştir. Yine Efendimiz, ev veya tarlada komşu olanın, komşunun evi veya tarlasını satın almada öncelik hakkına sahip olduğunu55 hatırlatırken, komşuluk haklarının izzet ikram ve benzeri durumlarda olduğu gibi alım satım gibi durumlarda da öncelikli olması gerektiğini bildirmekteydi.
Müslüman, aile bireyleri, yakın akrabaları, komşuları yanında toplumun diğer bireylerine karşı da sorumludur. Zira Peygamber Efendimizin tasvirine göre İslâm"ın toplum anlayışına göre, inanan bireyler “birbirine sımsıkı kenetlenmiş tuğlalardan oluşan bir bina” ya56 veya “bir vücuda benzer.
